Referendum
Een referendum starten vraagt voorbereiding en er zijn spelregels. Die zetten we hier kort op een rijtje zodat u een eerste inschatting kunt maken van de mogelijkheden. In de Referendumverordening staan alle regels beschreven. Hebt u vragen over de mogelijkheden? Neem vooraf even contact op met de raadsgriffie voor meer informatie en zo nodig uitleg van de regels.
Inleidend verzoek
Een aantal inwoners heeft het initiatief genomen voor het houden van een referendum over het ontwerp-raadsbesluit ‘Plannen van aanpak opvang asielzoekers gemeente Nijkerk’.
De eerste stap hiervoor was het indienen van een inleidend verzoek. Daarvoor waren ondersteuningsverklaringen nodig. Tot en met 13 februari 2025 was het mogelijk een digitaal of papieren formulier in te vullen waarmee u aangaf dat u het verzoek voor het houden van een referendum over bovenstaand onderwerp ondersteunt.
Door de initiatiefnemers is op donderdag 13 februari 2025 een inleidend verzoek ingediend.
Er zijn minimaal 356 (minimaal 1% van het aantal kiesgerechtigde inwoners van de gemeente Nijkerk) geldige ondersteuningsverklaringen nodig om een inleidend verzoek in te kunnen dienen. In totaal zijn er 954 ondersteuningsverklaringen ingediend, waarvan 574 digitaal en 380 op papier. Na een toetsing door de gemeente op onder andere leeftijd, woonplaats en gebruikt formulier zijn er 560 geldige ondersteuningsverklaringen overgebleven. Dit was voldoende ondersteuning voor het inleidend verzoek.
Het inleidend verzoek werd op donderdag 20 februari tijdens de openbare raadsvergadering voorgelegd aan de gemeenteraad. De raad willigde het verzoek niet in. (Voor: Forum voor Democratie; Tegen: CDA, ChristenUnie-SGP, PRO21, De Lokale Partij en VVD) De overwegingen hiervoor vanuit diverse fracties waren onder andere het gevaar voor het versterken van polarisatie, een ongewenste vertraging van het al ingezette traject en dat het terugbrengen van het aantal opvangplaatsen het nemen van goede veiligheidsmaatregelen en begeleiding op de diverse locaties in gevaar kan brengen. Ook gaf een aantal fracties aan dat een referendum niet zal leiden tot het nemen van een ander besluit, dit omdat de raad vorig jaar na uitgebreide participatie heeft besloten een solidaire gemeente te willen zijn en 278 asielzoekers op te willen vangen.
Benieuwd wat er is besproken tijdens de vergadering? U kunt bovenstaande vergadering terugkijken via www.nijkerk.eu/gemeenteraad.
Wie kan een verzoek voor een referendum indienen?
- Inwoners van de gemeente Nijkerk die kiesgerechtigd zijn voor de verkiezing van de leden van de gemeenteraad.
- De gemeenteraad.
Onderwerp van een referendum
- Een ontwerp raadsbesluit maar bijvoorbeeld niet over individuele kwesties of belastingen (zie voor de uitzonderingen artikel 2 in de verordening).
Hoe werkt het?
Als kiesgerechtigden een verzoek voor een referendum indienen:
- Stap 1: een inleidend verzoek met ondersteuningsverklaringen van minimaal 1% van het aantal personen dat kiesgerechtigd is. Er zijn ongeveer 35 duizend kiesgerechtigden in de gemeente Nijkerk, dus het gaat om ongeveer 350 ondersteuningsverklaringen. Dit moet uiterlijk zeven dagen voor de raadsvergadering waarin het ontwerp raadsbesluit wordt besproken. De raad beslist of het inleidend verzoek wordt goedgekeurd. Als dat zo is, behandelt de raad het ontwerp raadsbesluit waarover het verzoek gaat, maar neemt nog geen definitief besluit.
- Stap 2: een definitief verzoek met ondersteuningsverklaringen van minimaal 5% van het aantal personen dat kiesgerechtigd is. Bij 35 duizend kiesgerechtigden gaat het dan om 1750 ondersteuningsverklaringen. Dit moet binnen zes weken nadat de raad heeft besloten het inleidend verzoek goed te keuren. De ondersteuningsverklaringen die voor het inleidend verzoek zijn verzameld, tellen niet mee voor het definitieve verzoek. De raad neemt een besluit of het referendum wordt gehouden, bepaalt de datum en stelt het budget vast.
Het centraal stembureau berekent de uitslag van het referendum en brengt de uitslag over aan de raad. De gemeenteraad gaat met het advies van de inwoners een besluit nemen over het voorstel.
Kijk voor alle specifieke regels in de Referendumverordening en de toelichting.