Ondermijning

Wat is ondermijning?

Ruikt u wel eens een vreemde anijsgeur als u op de fiets zit? Ziet u wel eens een pand dat al jaren leegstaat en waarvan alle ramen zijn afgeplakt? Krijgt u niet het aantal uren zorg dat is toegezegd? Dit kunnen signalen zijn die wijzen op ondermijnende criminaliteit!

Ondermijning is een breed begrip. Het gaat over alle criminaliteit waarbij de onderwereld en de bovenwereld met elkaar vermengd raken. Dit is het geval als de bovenwereld wordt gebruikt voor en door de onderwereld. Bijvoorbeeld als een (legaal) gehuurde schuur op een boerenerf wordt gebruikt voor een hennepkwekerij. Of als een crimineel kwetsbare mensen voor zich laat werken.

Er gaan miljarden euro’s om in de georganiseerde (en ondermijnende) criminaliteit in Nederland. Criminelen verdienen geld aan bijvoorbeeld drugsproductie, hennepteelt, mensenhandel, milieucriminaliteit, fraude en witwassen. Hierbij wordt ook geweld gebruikt.

Wat doet de gemeente Nijkerk?

De gemeente heeft een regierol in de aanpak van ondermijning. Bij de aanpak van ondermijning werkt de gemeente samen met (landelijke) partijen, zoals de politie, het Openbaar Ministerie, het RIEC, de Nederlandse Arbeidsinspectie en de Belastingdienst. Ook werkt de gemeente samen met het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (het RIEC). Dat is een regionale organisatie met specifieke kennis over de vormen van ondermijning. Bij ingewikkelde signalen kan de gemeente een casus aanmelden bij het RIEC. Zij kunnen dan meedenken en ondersteunen bij de zaak.

Ondermijning in Nijkerk

Nijkerk heeft te maken met de volgende vormen van ondermijning.

Drugsproductie en drugshandel

De aanpak van drugsproductie en -handel in de gemeente gebeurt preventief en repressief. Zo worden inwoners regelmatig gewaarschuwd om alert te zijn bij het verhuren van panden en schuren. Ook vinden regelmatig controles plaats bij bedrijven. We zorgen dat een woning waar drugs is gevonden een aantal maanden niet toegankelijk is. Daarnaast proberen we drugsgebruik tegen te gaan. Zie bijvoorbeeld de website www.alcoholendrugsnijkerk.nl

(Zorg)fraude

De gemeente heeft de taak in de zorg of bij een uitkering alert te zijn op misbruik. Dit noemen we zorgfraude. Zorgfraude kan allerlei vormen aannemen. Bijvoorbeeld als een zorgaanbieder te veel uren declareert. Of als kwetsbare inwoners in de criminaliteit worden gebruikt. Tegen misbruik kunnen we optreden, bijvoorbeeld door een PGB te weigeren of het contract in te trekken. In het uiterste geval kan geld van een zorgaanbieder worden teruggevorderd.

Mensenhandel, ook wel uitbuiting genoemd

Mensenhandel (of uitbuiting) voelt misschien als een ver-van-mijn-bed-show, maar is dichterbij dan u denkt. Bij uitbuiting worden mensen langdurig gedwongen iets te doen wat ze niet willen. Vaak zijn mensen daarbij afhankelijk van degene die hen dwingt. Mensenhandel kan bestaan uit seksuele uitbuiting, criminele uitbuiting of arbeidsuitbuiting. Mensenhandel komt helaas ook in de gemeente Nijkerk voor. Als gemeente hebben we een rol in de aanpak van uitbuiting en in de (na)zorg voor slachtoffers.

Lees voor meer informatie ook het Plan van aanpak Mensenhandel 2022

Hoe kan ik ondermijning melden?

Het aanpakken van ondermijning kunnen wij niet alleen. Uw hulp is onmisbaar! Om ondermijning aan te pakken hebben we zo veel mogelijk oren en ogen in de buurt nodig. We hopen dat u verdachte situaties wil melden.

U kunt vermoedens van ondermijnende activiteiten op verschillende manieren melden. Wilt u anoniem melden, dan kan dat bij Meld Misdaad Anoniem. Het meldpunt is zeven dagen per week bereikbaar via (0800) 7000. Op maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 22.00 uur en in weekenden van 9.00 tot 17.00 uur. Daarnaast is het 24/7 mogelijk om iets te melden via een beveiligde omgeving op meldmisdaadanoniem.nl/melden. Wilt u liever bij de politie melden, dan kan dat via (0900) 8844.

Twijfelt u nog of vindt u een officiële melding een te grote stap? Belt u dan gerust naar de gemeente via: (033) 247 22 22. U kunt vragen naar de Coördinator Ondermijning. Bij de coördinator kunt u uw vragen stellen, sparren of alsnog uw melding doen.

Hoe herken ik ondermijning?

Het kan zijn dat bepaalde zaken opvallen die niet pluis zijn of dat u een vervelend onderbuikgevoel krijgt bij een situatie. Denk hierbij aan personen met verdacht gedrag, zoals rondhangen en snel iets uitwisselen met een persoon in een auto. Of een dichtgeplakte woning waar wel altijd aanloop is. Ook als bedrijven een vervallen uitstraling hebben maar toch met camera’s beveiligd zijn, is dat opvallend.

Hieronder vindt u een overzicht van signalen die kunnen wijzen op ondermijnende criminaliteit. Niet alle signalen die u hieronder terugvindt, duiden altijd op ondermijning. Een signaal kan soms ook betekenen dat er iets anders aan de hand is. Of het betekent helemaal niets.

Vaak geldt: hoe meer signalen u herkent, hoe groter de kans dat ze duiden op ondermijning. Ziet u een sterretje (*) staan bij het signaal? Dan hopen we dat u dit wilt melden bij de politie, de gemeente of bij MeldMisdaadAnoniem, ook als dit het enige signaal is dat u herkent. Zie hier hoe u een verdachte situatie kunt melden.

Deze signalen kunnen duiden op drugsproductie in uw omgeving:

Vanuit een pand komt een chemische geur van anijs, amandel, aceton of ammoniak*.
U treft ergens jerrycans en blauwe vaten met chemicaliën of 1.000 liter-containers aan*.
U hoort of ziet afzuiginstallaties op het dak van een pand.
U ziet activiteiten bij panden of woningen op ongebruikelijke tijdstippen.
Er staan (herhaaldelijk) onbekende voertuigen in uw straat (bestel- of vrachtwagens).
Een pand heeft afgeschermde deuren of ramen (met purschuim).
Een pand heeft overmatige beveiliging met camera’s.
Bij sneeuw is het dak schoon.
Het is onduidelijk of een pand bewoond wordt.
In een pand is een gloed van felle lampen die altijd branden.
Er zijn op één plek veel stroomstoringen, zoals knipperende lampen.

Deze signalen kunnen erop duiden dat er in uw buurt sprake is van drugshandel:

U ziet veel drugsafval op straat (sealpacks, zakjes, vloeitjes, rietjes, etc.).
U ziet bij panden, woningen of op bepaalde plekken activiteit op rare tijdstippen.
U ervaart structureel overlast van personen die onder invloed (lijken te) zijn.
Op een (vaak afgelegen of niet goed zichtbare) plek komen onbekende voertuigen die kort parkeren.

Deze signalen kunnen duiden op ondernemingen die geld witwassen:

Ondernemingen in uw buurt waar structureel weinig klanten komen (bijv. kapperszaken, schoonheidssalons, zonnebankstudio’s en horecaondernemingen)*.

Deze signalen kunnen duiden op zorgfraude:

U krijgt zorg en moet nog extra geld betalen aan de zorgaanbieder, terwijl de gemeente u dit niet heeft verteld*.
U krijgt beloofde zorg niet of niet volledig*.
U krijgt dagbesteding, maar wordt gedwongen illegale zaken of zwaar werk te doen*.
Een zorgorganisatie benadert u actief om een PGB af te sluiten*.
U krijgt zorg, maar wordt geholpen door ongeschoold of onvoldoende geschoold personeel.
U ziet dat een zorgorganisatie de informatie onjuist op papier heeft gezet.
Een zorgorganisatie heeft zijn administratie niet op orde.
Diverse cliënten zijn negatief over een zorgorganisatie.
Een zorgorganisatie ontvangt liever geen gasten bij hen op locatie.
Het is voor u niet duidelijk wie het beheer over een zorgorganisatie heeft.

De volgende signalen kunnen erop duiden dat iemand in uw omgeving slachtoffer is van criminele uitbuiting

Het slachtoffer geeft aan te worden bedreigd of geconfronteerd met geweld, is bang voor mishandeling*.
Het slachtoffer is minderjarig.
Het slachtoffer heeft plots dure merkkleding, accessoires of spullen, of heeft juist plotseling schulden.
Het slachtoffer is kwetsbaar voor groepsdruk of afpersing, bijvoorbeeld door psychische problemen of een verstandelijke beperking.
Het slachtoffer wordt gechanteerd.
Het sociale netwerk van het slachtoffer verandert (plots); hij/zij krijgt bijvoorbeeld ineens veel oudere vrienden.
Het slachtoffer is verplicht een minimum bedrag per dag te verdienen.

De volgende signalen kunnen erop duiden dat iemand in uw omgeving slachtoffer is van arbeidsuitbuiting en seksuele uitbuiting

Het slachtoffer wordt bedreigd of geconfronteerd met geweld, is bang voor mishandeling of uitzetting*.
Het slachtoffer draagt sporen van lichamelijke mishandeling, er wordt geweld gebruikt*;
Het slachtoffer wordt gechanteerd of de familie wordt bedreigd*.
Het slachtoffer kan of mag geen contact hebben met de buitenwereld*.
Het slachtoffer werkt afwisselend op (veel) verschillende plaatsen en onder alle omstandigheden.
Het slachtoffer krijgt een ongebruikelijk laag loon (in vergelijking met de markt).
Het slachtoffer werkt onder gevaarlijke omstandigheden.
Het slachtoffer maakt hele lange werkdagen of werkweken, maar verdient weinig of heeft schulden.
Het slachtoffer moet een onredelijk hoog bedrag afdragen.
Het slachtoffer is verplicht een minimum bedrag per dag te verdienen.
Het slachtoffer werkt/verblijft in gebouwen met camera’s (ook binnen).
Het slachtoffer heeft geen medische hulp.
Het slachtoffer heeft niet de beschikking over de eigen identiteitspapieren, heeft een vals of vervalst paspoort.
Het slachtoffer verblijft/werkt illegaal in Nederland.
Het slachtoffer heeft geen eigen woonruimte in Nederland en/of overnacht op de werkplek.
Het slachtoffer is onbekend met het werkadres.
Het slachtoffer is in sociaal isolement gebracht door de werkgever of heeft geen bewegingsvrijheid.